قوس یک فرم سازهای منحنی است که بارها را در اطراف یک دهانه حمل میکند و آنها را به اطراف قوس یعنی به تکیه گاهها یا پایههای دو طرف منتقل میکند. قوس از نظر سازهای در فشار پایدار است، زیرا بارها از طریق فرم آنها نسبتاً یکنواخت متعادل میشوند.
طاق استوانهای یک فرم سازهای است که از مجموعهای از قوسها تشکیل شده است. نوع چیدمان قوسها نسبت به یکدیگر، نوع طاق را تعیین میکند.
طاق بشکهای یا استوانهای، یک شکل قوسی پیوسته است که ممکن است به شکل یک نیمه استوانه، شبیه سقف یک تونل یا ممکن است در رأس آن قرار گیرد. معمولاً از مجموعهای از قوسها و یک پوسته پیوسته تشکیل می شود.
ابتدا تصور میشد که طاقهای بشکهای توسط سومریها ساخته شده است و سپس توسط مصریان مورد استفاده قرار گرفت. این نوع طاق به طور گسترده در روم باستان برای سازههای سنگی مانند آب انبارها و قناتها و به عنوان بخشی از ساختمانهای اصلی مانند کولوسئومها استفاده میشدند. در طول قرون وسطی از این نوع طاقها در سراسر اروپا به عنوان بخشی از ساخت کلیساها استفاده میشد و همچنان یکی از ویژگیهای معماری و مهندسی مدرن هستند.
طاقهای استوانهای باید بتوانند فشار بیرونی وارد بر قسمتهای پایینی طاق را که توسط سازه از بالا وارد میشود، تحمل کنند. اگر طاق زیر زمین باشد، فشار ممکن است توسط «پرشدگی» اطراف آن تحمل شود. اگر روی زمین باشد، فشار را میتواند با دیوارهای ضخیم نگهدارنده تحمل کند، اگرچه با افزایش خیز طاق، این فشار کمتر میشود. استحکام اضافی را میتوان به شکل ستونهای نگهدارنده، تیرهای دیافراگمی سخت کننده، اَنکِرهای جانبی یا دیوارهای موازی که میتوانند تنش را توزیع کنند، ارائه کرد.
طاق استوانهای متقاطع از تقاطع دو طاق استوانهای در زوایای قائمه تشکیل میشود. این نوع سازه، یک سازه کارآمدتر است که فقط باید در گوشههای نیروهای فشاری مهار شود. مجموعهای از طاقهای متقاطع را میتوان در کنار یکدیگر ساخت تا جلوهای مشابه با یک طاق استوانهای ساده ایجاد کند.
طاقهای استوانهای پلکانی توسط مجموعهای از طاقهای استوانهای در سطوح مختلف تشکیل میشوند.
منبع: www.designingbuildings.co.uk
