مبحث دوم مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان دارای اصول مشترک در سراسر کشور است و بر هرگونه عملیات ساختمانی مانند احداث، تخریب، بازسازی، تغییر کاربری و توسعه بنا حاکم است. مبحث دوم مقررات ملی ساختمان در باب نظامات اداری تدوین شده است. در این مبحث به شرح مواردی همچون طراحی، اجرا و نظارت ساختمان، دفاتر مهندسی، اشخاص حقیقی و حقوقی، مجریان انبوه ساز، شناسنامه فنی و ملکی ساختمان، ظرفیت اشتغال، شرایط عمومی و خصوصی قراردادها، انواع قرارداد (قرارداد اجرای ساختمان با مصالح، قرارداد اجرای ساختمان بدون مصالح یا دستمزدی، قرارداد پیمان مدیریت و …)، تعهدات و اختیارات صاحب کار، مجری، تضمین انجام تعهدات، تسویه حساب و پایان کار، موارد فسخ و … پرداخته شده است.
سه بخش اصلی در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان به شرح زیر است:
طراحی: تمامی فعالیت ها و خدمات طراح که منجر به تهیه نقشه ها و مشخصات فنی مورد نیاز برای هر یک از مراحل مقدماتی و اجرایی کار ساختمانی.
نظارت: مجموعه خدماتی که توسط ناظر ساختمان برای اطمینان از انطباق عملیات ساختمانی با مشخصات مندرج در پروانه ساختمان، نقشه ها، محاسبات و مشخصات فنی بر اساس مقررات ملی ساختمان و رعایت ضوابط ایمنی و حفاظت کارگاه ساختمان انجام می پذیرد.
اجرا: کلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان به عنوان مجری، طبق دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسکن و شهرسازی انجام شود و مالکان برای انجام امور ساختمانی خود مکلفند از اینگونه مجریان استفاده نمایند.
فصل اول
به تعاریفی همچون پروانه اشتغال، رشته های اصلی، ناظر هماهنگ کننده، اهداف شیوه نامه و … می پردازد.
فصل دوم
مرتبط با طراحی ساختمان است و شامل مباحث زیر است:
دفاتر مهندسی طراحی، حدود صلاحیت دفاتر مهندسی، ظرفیت اشتغال دفتر مهندسی، شرح وظایف و حدود اختیارات دفتر طراحی، طراحان حقوقی، ظرفیت اشتغال طراحان حقوقی و مقررات عمومی. به عنوان مثال ظرفیت اشتغال شخص حقیقی به صورت زیر است:
| پایه های مهندسی | حداکثر تعداد کار | حداکثر ظرفیت اشتغال در مدت یک سال |
| سه | 8 | 8000 متر مربع |
| دو | 8 | 12000 متر مربع |
| یک | 8 | 16000 مترمربع |
| ارشد | 8 | 20000 متر مربع |
فصل سوم
در رابطه با اجرای ساختمان است. در این فصل به مباحثی همچون شرح وظایف مجریان پرداخته شده است. به عنوان مثال:
مطالعه و بررسی مشخصات مندرج در پروانه ساختمان، نقشه های اجرایی و مشخصات فنی ساختمان قبل از شروع عملیات اجرایی و اعلام اشکلات و مغایرت های احتمالی بین پروانه ساختمان و نقشه ها با یکدیگر یا بین نقشه ها و مشخصات فنی و یا وجود نقص در آن ها به طراح یا طراحان آن.
ارائه برنامه زمان بندی کلی و تفصیلی کارهای اجرایی ساختمان از آغاز تا پایان کار و همچنین اعلام توقف و شروع مجدد آن به صاحبکار و ناظر هماهنگ کننده و فراهم نمودن شرایط نظارت بر عملیات اجرایی ساختمان برای آن ها به ویژه قسمت هایی از ساختمان که پوشیده خواهند شد و ایجاد هماهنگی در چارچوب وظایف تعیین شده برای ناظر هماهنگ کننده و سایر ناظران.
رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و ساختمان های پیرامون آن و همچنین رعایت مسائل زیست محیطی کارگاه.
مدت بیمه کیفیت اجرای ساختمان از ابتدای شروع بهره برداری و پس از تحویل ساختمان توسط مجری به صاحبکار یا صاحبکاران در بخش های مختلف ساختمان به شرح زیر است:
الف- سازه های ساختمان شامل پی، اسکلت، سقف و سفتکاری، حداقل ده سال.
ب- نمای ساختمان، حداقل پنج سال.
ج- عایق های رطوبتی ساختمان، حداقل پنج سال.
د- تجهیزات و تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی، آسانسورها، حداقل سه سال.
و …
فصل چهارم
در رابطه با نظارت ساختمان است، به عنوان مثال گزارش های مربوط به ساختمان ها به شرح زیر است:
گزارش های مربوط به ساختمان های گروه الف و ب
الف) گزارش وضعیت همجواری محل ساختمان و اعلام شروع عملیات ساختمانی.
ب) گزارش تایید تحکیم و پایدارسازی همجواری ها و پایان پی سازی ساختمان.
پ) گزارش پایان اسکلت و سقف های ساختمان و اعلام وضعیت مجاری تاسیساتی.
ت) گزارش پایان سفت کاری ساختمان.
ث) گزارش پایان عملیات تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی توکار و موتورخانه ساختمان.
ج) گزارش پایان عملیات نازک کاری ساختمان.
چ) گزارش پایان عملیات روکار تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی ساختمان.
ح) گزارش پایان عملیات اجرای ساختمان.
فصل پنجم
در رابطه با فهرست قیمت خدمات مهندسی ساختمان است و عوامل سه گانه موثر در پیچیدگی و حجم کار در تعیین فعالیت های مهندسی به شرح زیر است:
ساختمان ها از نظر سطح زیربنا به ترتیب از یک تا 600 مترمربع در گروه “الف” و از 601 تا 2000 مترمربع در گروه “ب” و از 2001 تا 5000 مترمربع در گروه “ج” و بیشتر از 5000 مترمربع در گروه “د” طبقه بندی شده اند.
ساختمان ها از نظر طبقات به ترتیب 1 و 2 طبقه از روی شالوده در گروه “الف”، از 3،4 و 5 طبقه از روی شالوده در گروه “ب”، از 6 لغایت 10 طبقه روی شالوده در گروه “ج” و بیشتر از 10 طبقه در گروه “د” تقسیم بندی شده اند.
ساختمان ها بر اساس نوع کاربری و خصوصیات اجرایی آن بر اساس حیطه عملکرد در قالب تقسیمات توزیع خدمات شهری طبقه بندی شده است و معیار کاربری ساختمان، قابلیت مناسبی برای طبقه بندی پیچیدگی کار ساختمان دارد.
فصل ششم
در رابطه با شناسنامه فنی و ملکی ساختمان
فصل هفتم
درباره شیوه نامه تعیین حدود و ظرفیت اشتغال اشخاص حقوقی در محدوده آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است.
فصل هشتم
در ارتباط با شرایط عمومی و خصوصی قرارداد و قراردادهای اجرای ساختمان است. در این فصل مباحثی همچون اختیارات و تعهدات صاحبکار و مجری، تهیه صورت هزینه، نحوه پرداخت، تحویل کار و برچیدن کارگاه، موارد فسخ و … مطرح شده است. به طور مثال اقدامات پس از فسخ به شرح زیر است:
در صورت اعلام کتبی فسخ قرارداد از ناحیه هر یک از طرفین قرارداد، حداکثر ظرف یک هفته از اعلام، جلسه ای با حضور طرفین قرارداد و ناظر هماهنگ کننده تشکیل می گردد. پس از صورت برداری از کلیه کارهای انجام شده، مصالح پای کار، تجهیزات، ابزار، ادوات، ماشین آلات و سایر وسایل موجود در کارگاه با تعیین مالکیت یا تحت اجاره بودن هر یک از طرفین و توافق در مورد نحوه تسویه حساب، موضوع صورت جلسه و قرارداد فسخ می شود.
