معماری ژاپن

معماری ژاپن JAPANESE ARCHITECTURE

مجمع‌الجزایر ژاپن کشوری در اقیانوس آرام در آسیای شرقی است، که یکی از قدرت‌های اصلی اقتصادیِ جهان و سومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است.ژاپن کشوری کاملاً محصور شده در آب است که با مرزهای آبی با کشورهای چین، کره جنوبی، کره شمالی و روسیه همسایه‌است. این کشور در پایان جنگ جهانی دوم، تمامی متصرفات فراسوی دریایی خود، از جمله کشور کره را که در آن زمان ۴٫۵٪ درصد کل کشور را تشکیل می‌داد، از دست داد. وسعت کنونی ژاپن ۳۸۷۰۰۰ کیلومتر مربع است تقلیل یافت.

ژاپن با جمعیتی در حدود ۱۲۶ میلیون نفر یازدهمین کشور پرجمعیت جهان است. توکیو پایتخت ژاپن با بالغ بر ۱۳ میلیون نفر جمعیت از بزرگترین و گرانترین پایتخت‌های جهان است.ژاپنی‌ها کشورشان را «نیپون کوکو» خطاب می‌کنند که به معنی خاستگاه خورشید است. مطالعات باستان‌شناسی سابقه سکونت انسان در این کشور را از دوران پارینه‌سنگی پسین می‌داند. ژاپن کشوری کوهستانی‌است و بیشتر جزایر آن آتشفشانی و بشدت زلزله‌خیز است، آمار نشان می‌دهد که سالانه حدود ۱۵۰۰ زمین لرزه در ژاپن روی می‌دهد.

در جنگ جهانی اول، ژاپن از متفقین بود و در جنگ جهانی دوم با متفقین می‌جنگید. پایان جنگ جهانی دوم برای ژاپن بسیار تلخ بود، آن‌ها پس از جنگی دراز مدت در اقیانوس آرام، سرانجام پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، بدون قید و شرط تسلیم شدند. برآیند این جنگ خانمان‌سوز برای ژاپن به اندازه‌ای وحشتناک بود که بسیاری از تحلیلگران در توصیف آن، عبارت «به کلی ویران شده» را به کار بردند. ژاپن پس از اشغال توسط آمریکا، با یک برنامه پیگیر توسعه صنعتی به رشد اقتصادی چشمگیری دست یافت و به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا و همچنین دومین قدرت صنعتی جهان بدل شد. این کشور همچنین از بزرگترین هم‌پیمانان و شرکای تجاری آمریکا در قاره آسیا است.

فرهنگ و تمدن ژاپن

فرهنگ ژاپن طی هزاران سال از دوره جومون تا به امروز در حال تکامل بوده، فرهنگ معاصر ژاپن بسیار از آسیا، اروپا و آمریکای شمالی تأثیر پذیرفته‌است و در این بین نفوذ فرهنگ چینی پر رنگ‌تر است. ساکنان ژاپن دوره‌های طولانی انزوا را سپری کرده‌اند، ورود کشتی‌های غربی در قرن ۱۶ و ۱۹ میلادی و آشنایی مردم ژاپن با ادیان مختلف همچون مسیحیت عصری جدید را برای این کشور پدیدآورد که تغییرات فرهنگی و سنت‌شکنی‌های بعد از آن خالی از لطف نبود.

نخستین آثار ادبیات ژاپنی به‌شدت تحت تأثیر ارتباطات فرهنگی با چین و ادبیات چینی سروده شدند. این آثار به زبان چینی کلاسیک سروده می‌شدند. ادبیات هندی نیز با گسترش بودیسم در ژاپن بر ادبیات این کشور تأثیر گذاشت. اما در نهایت هنگامی که نویسندگان ژاپنی شروع به نوشتن دربارهٔ ژاپن کردند توانستند سبک خاص خود را توسعه بخشند اما همچنان تأثیر ادبیات چینی و چینی کلاسیک را می‌شد تا پایان دورهٔ ادو در این آثار مشاهده کرد. از زمانی که ژاپن دروازه‌های خود را در سده ۱۹ میلادی به روی تجارت و دیپلماسی با غرب باز کرد ادبیات شرق و غرب به شدت برهم تأثیر گذاشته‌اند و همچنان می‌گذارند.

آیین های ژاپنی

ژاپنی ها آئین های متعددی دارند که عبارتند از :مذهب شینتو (شینتا ئو)، کنفوسیوسی و بودایی.

مذهب شینتو: شینتو مذهب بومی ژاپن است، که ریشه اش در باورهایی است که ژاپنی های باستان به اصالت وپایندگی روح داشتند .شینتو همراه با معابد خانوادگی و ربّ النوع های محافظ به شکل یک مذهب در جامعه گسترش یافت، مردم تا قرنها از قهرمانان و رهروان برجسته، خدا می ساختند وارواح یکی از عقاید اساسی شینتو گردید ودر اوایل سدۀ نوزدهم یک جنبش شینتونی میهن پرستانه رواج یافت. از آن تاریخ شینتوئیسم به مقام یک مذهب رسمی ارتقاء یافت، وامروزه بسیاری از ژاپنی ها مراسم ازدواج خود رامطابق این آئین برگزار می کنند.

مذهب کنفوسیوسی: ژاپنی ها به اصول کنفوسیوسی بیشتر به قوانین اخلاقی می نگرند تا یک مذ هب .این اصول که در آغاز قرن ششم از طریق چین وارد ژاپن شد بر اصول ثابتی نظیر عقل گرایی، زندگی ساده، وفاداری به گروه وشجاعت استوار بود که بر اندیشه ورفتار ژاپنی تأثیر عمده ای داشته است.

مذهب بودیسم: دین بودا دراواسط سده ششم میلادی از هندوستان وارد ژاپن شد و پس از حمایت امپراتور در سراسرکشور انتشار یافت .وپیروان بسیاری یافت وهمین امر موجب شد تا عصر نوینی را در آن کشور پدید آورد .دین بودایی ژاپنی که وابسته به شاخۀ(ماها یا نایی) دین بودا است، به طور کلی رستگار شدن در بهشت را برای هر کس بیشتر تلقین میکند تا تکامل نفس را.

خانه های باستانی ژاپن:

معماری در ژاپن هم مانند چین از گودال های(چاله) اوّلیه آغاز می شود وساختمان های ساده با بام کاه گلی و بر روی پایه های خیزرانی محدود می گردید. معماری این سرزمین قاطعاً بایستی همگون با اقلیم آن باشد، یعنی وجودجنگلهای بسیار و همچنین بارش باران دو عامل هستند که نقش اساسی در معماری، به ویژه استفاده از مصالح داشته اند؛ کار برد چوب به عنوان مصالح اصلی وایجاد سقف های شیب دار در مقابل بارانهای سیل آسای آن سرزمین حائز اهمیت است.

آثار معماری ژاپنی نسبت به چین به دلیل سنت ساخت آنها بر طبق الگوی اصلی، خاصّه برای معابد شینتو بهتر حفظ شده اند (مثال :معابد ایزه که هر 20 سال یکبار از اول ساخته می شوند.) در سازه بناها چوب ارجح است و سبک معماری ژاپنی در تلاش برای هماهنگ شدن با طبیعت کوهساران، آبها و جنگلها شکل میگیرند.

نکته بسیار مهم: معماری معابد در ژاپن کاملا الهام گرفته شده از معماری بودیسم چینی است در حالی که معماری خانه ها و کاخ های این کشور کاملا در راستای فرهنگ این کشور با کلید واژه هایی مثل ایجاز و یکی شد با طبیعت شکل گرفته است.

خانه ژاپنی

خانۀ ژاپنی اعم از محقرانه یا با شکوه تا همین اواخر مطابق اصول ساختمانی و هنری معابد شینتو طراحی می شد .خانۀ ژاپنی ،تقریباً همیشه ارتباطی فشرده با محیط اطرافش دارد و به عبارتی بر خلاف معماری ایرانی برونگرا است، ودر هر جا که میسّر باشد در داخل یک باغ حصاربندی شده با پرچینهای خیزرانی که خود یک عنصر زیبایی آفرین است قرارداده شده است وبدین ترتیب، حتّی در شلوغ ترین محیط ها احساس خلوتی به ساکنانش میدهد. کنواختی و هماهنگی تناسب ها با استفاده از زیرانداز تاتامی سنتی به عنوان واحدی برای ابعاد اتاق تامین می شود. .این ساختمان ها اساساً در چند تیر عمودی تشکیل می شود که بام را روی خود نگاه داشته اند .دیوارها به جای آنکه نقش باربر را داشته باشند بصورت تیغه های چوبی در آمده اند و کشویی حرکت می کنند .این تصٌور ، تئوری معماری غربی را دستخوش انقلابی کرد.

مرکز خانه در معماری ژاپن اجاق است و اصلی ترین فضا در معماری مسکونی ژاپنی در آن شکل میگیرد،خانه ژاپنی بر روی پیلوت چوبی ساخته می شود و شوجی همان دیوارهای کاغذی است که نقش جدا کننده فضاها بر عهده دارد، ایجاد حس خلوت مهمترین ایده در هدایت و راهبری معماری ژاپنی است. مینکا از الگو های خانه ی سنتی میباشد که در شکل های متنوع مورد استفاده معماران ژاپنی قرار میگرفته است. خلاصه آنکه خانه ژاپنی را میتوانیم نمونه ای از پیش ساخته سازی با مواد و مصالح طبیعی معرفی کنیم.

مصالح در معماری ژاپن

معماری ژاپن پیوندی عمیق و منطقی با طبیعت برقرار کرده است .تقریباً تمام مواد ساختمانی ریشه گیاهی دارند. کاغذ ساخته شدۀ درخت توت برای کاغذ درهای کشویی (شوجی) مورد استفاده قرار می گرفت، الوارهای همچون سدر، کاج، سرو و صنوبر برای ساخت اسکلت واستخوان بندی ساختمان، واز درختانی برگ ریز چون :بلوط و شاه بلوط برای تزئینات منزل در معماری سنتی استفاده می شده است. بوریا(کف پوش )تاتامی مهمترین کفپوشی بود که از پوشال برنج کوبیده شده ودر درون بوریای بافته شده ازنی قرارمی گرفت، به کار می رفت. همچنین از سنگ در پی و پایه های ستون چوبی استفاده می کردند. در آخر لازم به ذکر است که در معماری ژاپن به واسطه لرزه خیز بودن، چوب مهمترین مصـــالح است به دلیل ســبک بودن، که متأسفانه آتش سوزی را دامن میزند، به خصوص با استفاده اجاق های ذغالی در خانه ها.

استاندارد اندازه گیری کن چیست؟

در معماری ژاپنی مقیاس یا پیمونی وجود دارد که براساس آن ساختمان را بنیاد می گذارد .شاکو واحد اندازه گیری سنتی ژاپن در اصل از واحد های اعشاری است .کن واحد دیگر سنجش در نیمه دوم قرون وسطی در ژاپن بود، این واحد در ابتدا برای فاصلۀ بین دو ستون بکار می رفت .کن اندازه های مطلق و غیر مشروط بود .این واحد نه تنها برای سنجش ابعاد و فضاها بلکه به صورت مدولی زیبا در سازه، مصالح و نمای معماری به کار می رفت و به آنها نظم می بخشید.