نکات مهم قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

کتاب ” قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان” ویرایش 1390 یکی از مواد اصلی آزمون نظام مهندسی برای کلیه رشته‌های هفتگانه مهندسی است.
قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در اسفند سال ۱۳۷۴ به تصویب رسیده است و از زمان تصویب تاکنون دستخوش تغییرات زیادی شده است. تغییرات مذکور تاکنون در پنج نوبت و در قالب پنج تصویب‌نامه به این قانون الحاق شده‌اند.

برای تشکیل سازمان استان وجود حداقل 50 نفر داوطلب عضویت از بین مهندسان حوزه آن استان که دارای مدرک مهندسی در رشته های اصلی مهندسی شامل معماری، عمران، تأسیسات مکانیکی، تأسیسات برقی، شهرسازی، نقشه برداری و ترافیک باشند، ضروری است.

تبصره 1: مهندس حوزه هر استان در این قانون به شخصی اطلاق می شود که حداقل متولد آن استان یا 6 ماه ممتد پیش از تاریخ تسلیم درخواست عضویت، در آن استان مقیم باشد.

تبصره 2: هر یک از مهندسان در بیش از یک سازمان نمی توانند عضویت یابند.

ارکان نظام مهندسی استان به شرح زیر تعیین می شود:
الف ـ مجمع عمومی: ماده 52 تا 57
ب ـ هیأت مدیره:
ماده 58 تا 80
ج ـ بازرسان:
ماده 81 و 82
د ـ شوراي انتظامی استان:
ماده 83 تا 94
محل استقرار دائم آن در مرکز استان است و می تواند در سایر شهرها و همچنین مناطق مختلف شهرهاي بزرگ استان دفاتر نمایندگی دایر و انجام تمام یا بخشی از وظایف مستمر خود را در حوزه مربوط به آن دفاتر محول نماید.

مجمع عمومی نظام مهندسی استان از اجتماع تمامی اشخاص حقیقی عضو نظام مهندسی استان داراي مدارك تحصیلی در رشته هاي اصلی یا رشته هاي مرتبط و کارت عضویت معتبر که اصالتاً یا وکالتاً حق رأي دارند تشکیل می شود.
تبصره 3- نحوه تشکیل و اداره مجمع عمومی طبق شیوه نامه اي خواهد بود که به پیشنهاد شوراي مرکزي توسط هیئت عمومی تصویب و توسط وزیر راه و شهرسازي تأیید می شود.

جلسات مجمع عمومی به دعوت هیأت مدیره در موارد زیر تشکیل می شوند:
الف ـ جلسات مجمع عمومی به طور عادي سالی یکبار
ب ـ جلسات مجمع عمومی به طور فوق العاده به تعداد دفعات و در زمان هایی که در جلسه عادي تعیین می شود و یا در مواردي که وزارت مسکن و شهرسازي و یا بازرس (بازرسان) و یا با تصویب شوراي مرکزي و یا دو سوم اعضاي هیأت مدیره و یا حداقل 20 درصد اعضاي نظام مهندسی استان تشکیل آن را از هیأت مدیره خواستار می شوند.

هر یک از نظام مهندسی استانها داراي هیأت مدیره اي خواهد بود که از بین اعضاي داوطلب در رشته هاي اصلی براي یک دوره سه ساله انتخاب خواهد شد و انتخاب مجدد اعضاي هیأت مدیره بلامانع است.

تعداد اعضاي اصلی هیئت مدیره متناسب با تعداد اعضاي نظام مهندسی استان است که به شرح زیر تعیین می شود:

  • از 50 تا 2000 نفر – تعداد اعضاي هیئت مدیره 7 نفر
  • از 2001 تا 5000 نفر – تعداد اعضاي هیئت مدیره 9 نفر
  • از 5001 تا 10000 نفر – تعداد اعضاي هیئت مدیره 11 نفر
  • از 10001 تا 20000 نفر – تعداد اعضاي هیئت مدیره 13 نفر
  • از 20001 تا 150000- تعداد اعضاي هیئت مدیره 15 نفر
  • از 150001 نفر به بالا – تعداد اعضاي هیئت مدیره 25 نفر

هر نظام مهندسی استان که تا 1000 عضو داشته باشد، یک بازرس اصلی و یک بازرس علی البدل و از 1001 عضو تا 5000 عضو، 2 بازرس اصلی و یک بازرس علی البدل و از 5001 عضو و بیشتر، 3 بازرس اصلی و یک بازرس علی البدل خواهد داشت. بازرسان نباید عضو هیأت مدیره یا شوراي انتظامی استان باشند و حداقل باید 10 سال سابقه کار داشته متعهد و خوشنام باشند.

هر یک از نظام مهندسی استانها داراي یک شوراي انتظامی استان خواهد بود. تعداد اعضاي شوراي انتظامی استان در استانهایی که تعداد اعضاي نظام مهندسی استان تا 1000 نفر باشد از سه عضو و بیش از 1000 نفر از پنج عضو تشکیل می‌شود.
یک عضو شوراي انتظامی استان توسط رئیس دادگستري استان و بقیه از بین اعضاي خوشنام نظام مهندسی استان توسط هیأت مدیره براي مدت سه سال انتخاب و به شوراي مرکزي جهت صدور حکم عضویت در شوراي انتظامی استان معرفی می‌شوند.

مجازات هاي انتظامی به قرار زیر است:

درجه یک – اخطار کتبی با درج در پرونده عضویت در نظام مهندسی استان.
درجه دو – توبیخ کتبی با درج در پرونده عضویت در نظام مهندسی استان.
درجه سه – محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه ماه تا یک سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت.
درجه چهار – محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت یک سال تا سه سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت.
درجه پنج – محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه سال تا پنج سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت.
درجه شش – محرومیت دائم از عضویت نظام مهندسی استان ها و استفاده از پروانه اشتغال.

1- سلب امتیاز کسب شده در مواردي که کسب امتیاز حرفه اي یا سازمانی از قبیل عضویت در سازمان استان و ارکان آن یا اخذ و ارتقاي پایه پروانه اشتغال از طریق انجام تخلف انتظامی باشد، در صورت محکومیت قطعی درجه سه به بالا.
2- محرومیت از انتخاب شدن به سمت عضو هیئت مدیره سازمان استان تا پنج سال پس از قطعیت حکم مجازات انتظامی درجه سه تا پنج و محرومیت از تصدي یا انتخاب شدن به سمت عضو شوراي انتظامی و بازرس نظام مهندسی استان، شوراي مرکزي و شوراي انتظامی نظام مهندسی به مدت دو برابر مدت محرومیت استفاده از پروانه اشتغال فقط براي محکومان به مجازات انتظامی درجه هاي چهار و پنج و محرومیت دائم از انتخاب شدن یا تصدي تمام سمت هاي مذکور در این بند براي محکومان به مجازات انتظامی درجه شش.
تبصره 1- شوراي انتظامی مکلف است محکومیت به مجازات هاي انتظامی تبعی را در متن احکام صادره آن شورا ذکر کند.
تبصره 2- اشخاصی که به سه مرتبه محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال محکوم شده باشند، در صورتی که براي دفعات بعدي مرتکب تخلفی شوند که باز هم مستلزم اعمال مجازات محرومیت موقت از درجه چهار یا پنج باشد، به مجازات مربوط به اضافه یک برابر مجموع مدت محرومیت هاي قبلی از استفاده از پروانه اشتغال و ضبط آن یا مجازات درجه شش محکوم خواهند شد.
تبصره 3- محکومان به مجازات درجه شش پس از گذراندن 10 سال از زمان قطعیت رأي انتظامی می توانند از شوراي انتظامی نظام مهندسی تقاضاي عضویت مجدد و رفع منع استفاده از پروانه اشتغال نمایند. در صورت نظر مثبت شوراي انتظامی نظام مهندسی و موافقت رئیس شوراي مرکزي، موضوع توسط رئیس شوراي مرکزي به وزیر راه و شهرسازي پیشنهاد و با تصویب وي، عضویت متقاضی در نظام مهندسی استان و اخذ پروانه اشتغال جدید با احراز شرایط و آزمون و آموزش اعمال می شود. مجازات تبعی مشمول بخشودگی فوق نمی شود.
تبصره 4- مجازات انتظامی اشخاص حقوقی که به صورت محرومیت آنها از استفاده از پروانه اشتغال به کار اعمال می شود، مانع اعمال مجازات انتظامی بر مدیر عامل و سایر اشخاص حقیقی که به طور مستقیم و مؤثر در تخلف شخص حقوقی دخیل بوده اند، نیست.

تخلفات انتظامی موضوع قانون شامل تخلفات حرفه اي و تخلفات انضباطی زیر است و انجام آنها توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی عضو سازمان نظام مهندسی یا نظام کاردانی ساختمان، مستوجب محکومیت به مجازات هاي انتظامی در محدوده حداقل و حداکثرهاي ذکر شده براي ارتکاب هر یک می باشد که متناسب با نوع، درجه اهمیت و آثار تخلف و حسن و سوء سابقه متخلف و درجه تَجَرّي وي به هنگام تخلف از حیث قصد، آگاهی، بی پروایی و بی مبالاتی تعیین و مورد صدور حکم قرار می‌گیرد:

  1. عدم رعایت ضوابط و مقررات شهرسازي، الزامات مقررات ملی ساختمان، آیین کارها و آیین نامه هاي لازم‌الرعایه و استانداردهاي اجباري در انجام خدمات مهندسی یا انجام هرگونه فعل یا ترك فعل که مخالف یا متناقض با آنها باشد؛ اعم از آنکه مستقیماً یا توسط عوامل تحت مدیریت، کنترل و نظارت شخص صورت پذیرد به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه پنج.
  2. عدم انجام یا قصور و تقصیر در انجام وظایف حرفه اي که به موجب قوانین و مقررات موظف به آن است یا تعهدات قراردادي یا خلف وعده مکرر در مورد انجام آنها به نحوي که موجب زیان یا تضییع حقوق صاحب کار یا اشخاص ثالث شود یا به اموال عمومی، منابع مواد و انرژي یا محیط زیست آسیب رساند، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه پنج.
  3. تحمیل هزینه هاي عرفاً فاحش غیرضروري به کارفرما، اعم از آنکه خود در آن ذينفع باشد یا نباشد به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه چهار.
  4. اشتغال به حرفه هاي مهندسی موضوع قانون یا پذیرفتن یا تعهد به انجام کاري که شرایط روانی – به تشخیص قطعی مراجع قضایی – با شرایط قانونی یا مدرك صلاحیت معتبر یا ظرفیت اشتغال یا شرایط جسمی یا امکانات مالی و فنی لازم براي انجام آن را ندارد یا از دست بدهد یا مهلت اعتبار پروانه اشتغال به کار وي براي انجام آن کار خاتمه یافته باشد، یا تصدي یا اشتغال همزمان به دو یا چند شغل یا حرفه که انجام همزمان آنها با قوانین، مقررات یا ماده 2 مکرر این آیین نامه مغایرت داشته باشد، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  5. ارائه خدمات یا مشارکت در ارائه خدمات طراحی، محاسبه، اجراي طرح توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که مسئولیت بررسی و تأیید نقشه و یا امور مربوط به کنترل و بازرسی آن طرح را در شهرداري ها و دهیاري ها، سایر مراجع صدور پروانه ساختمان یا سازمان هاي دولتی و نهادهاي عمومی غیردولتی بر عهده دارند، در مدت تصدي همان شغل، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه پنج.
  6. تصدي همزمان مسئولیت در دو مرجع که یکی بر دیگري وظیفه نظارتی دارد، به مجازات انتظامی درجه دو تا چهار.
  7. تأیید غیرواقعی میزان عملیات انجام شده و صورت وضعیت یا مدارك فنی و مالی مشابه، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  8. امتناع از اظهارنظر کارشناسی پس از قبول انجام آن در مواردي که از طریق مراجع ذيصلاح قانونی نظرخواهی شده است، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه سه.
  9. تعلل در تنظیم و تسلیم به موقع گزارش‌هایی که به موجب ضوابط و مقررات یا دستور مراجع ذيصلاح قانونی موظف به تهیه و تسلیم آنها به مراجع ذيربط بوده است، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه سه.
  10. صدور گواهی یا اداي شهادت فنی خلاف واقع یا اعلام نظر رسمی و داوري و کارشناسی در موضوعات فنی بدون داشتن صلاحیت لازم به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  11. عدم رعایت بی طرفی در داوري یا کارشناسی یا عدم اعلام جهات رد به طرفین اختلاف، در صورت وجود، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  12. سپردن انجام کار حرفه اي به اشخاص فاقد صلاحیت فنی، حرفه اي و اخلاقی لازم براي انجام آن کار، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  13. قصور یا تقصیر مؤثر در خلع ید از شرکت تحت مدیریت یا محل اشتغال خود در امور ساختمانی، بیش از دو بار، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه چهار.
  1. نقض مقررات انضباطی وضع شده به وسیله و در محدوده اختیارات مراجع قانونی سازمان نظام مهندسی ساختمان، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه دو.
  2. درج یا نشر یا نقل قول هرگونه متن، تصویر یا سایر موارد مغایر با اصول اخلاقی و شئون حرفه اي در رسانه هاي گروهی و شبکه هاي اجتماعی و پیام انبوه از درجه دو تا درجه پنج.
  3. سوء استفاده از عضویت یا موقعیت هاي شغلی و اداري نظام مهندسی استان به نفع خود یا غیر به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه پنج.
  4. تعلل یا عدم انجام به هنگام وظایف قانونی در هیئت مدیره، شوراي انتظامی یا بازرسان نظام مهندسی استان به وسیله آن عضو یا اعضاي ارکان مذکور که در تخلف دخیل باشند، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه چهار.
  5. انجام اقداماتی که موجب ایجاد اخلال در انجام وظایف قانونی و جاري سازمان نظام مهندسی ساختمان و ارکان آن شود یا نامه پراکنی یا سخنرانی که موجب اتهام، وهن و لطمه به حیثیت سایر مهندسان شود، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه چهار.
  6. بی توجهی به مفاد شیوه نامه ها، بخشنامه ها، اطلاعیه ها و اخطاریه هاي قانونی و مانند آنها، ابلاغی مراجع ذيربط قانونی که مکلف به رعایت آنها بوده، یا مبادرت به انجام کارهایی که در مقررات کاري از آن منع شده، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه چهار.
  7. تمکین در برابر دستور یا تقاضاي نقض الزامات قانونی درامور حرفه اي بدون وجود اجبار و اکراه، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه سه.
  8. تأسیس هرگونه مؤسسه، دفتر یا محل کسب و پیشه تحت هر نام براي انجام خدمات فنی و مهندسی بدون داشتن مدرك صلاحیت مربوط، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه سه.
  9. مراعات نکردن کامل حقوق معنوي مربوط به حرفه مهندسی همکاران مهندس خود اعم از شخص حقیقی یا حقوقی و معرفی محصول کار حرفه اي متعلق به دیگري به نام خود یا کارفرما یا مؤسسه خود، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه پنج.
  10. قرار دادن محصول کار حرفه اي خود در اختیار دیگري براي استفاده از آن به نام وي، به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه سه.
  11. اجازه سوء استفاده از نام و نشان خود یا شخص حقوقی متبوع خود به شخصی که به فعالیت اقتصادي یا مهندسی فریبکارانه یا غیردرستکارانه مبادرت می ورزد، به مجازات انتظامی از درجه سه تا پنج.
  12. عدم مراقبت از مُهر، نشان، سربرگ و گذرواژه هاي خصوصی مورد استفاده در خدمات مهندسی و امضاهاي الکترونیک خود به نحوي که منجر به سوء استفاده اشخاص ثالث شود، به مجازات انتظامی از درجه یک تا دو.
  13. استنکاف از امضاي نقشه هایی که انفراداً یا به صورت گروهی به منظور اجرا تهیه و ارائه می کند، ولو آنکه در قبال آن حق الزحمه دریافت نکند، به مجازات انتظامی از درجه یک تا دو.
  14. جعل در اوراق و اسناد و مدارك حرفه اي و مدارك لازم براي دریافت پروانه اشتغال به کار و تصاویر آنها یا استفاده از سند مجعول، به مجازات انتظامی از درجه چهار تا درجه شش.
  15. دادن یا گرفتن هرگونه مال یا امتیاز خارج از ضوابط یا تبانی یا توسل به وسایل متقلبانه در انجام وظایف حرفه اي یا براي گرفتن یا براي واگذاري کار یا گرفتن یا دادن تأییدیه یا ردّیه و مانند آنها در امور فنی و مهندسی، به مجازات انتظامی از درجه چهار تا درجه شش.
  16. سوء استفاده از اضطرار یا عدم اطلاع کارفرما براي گرفتن امتیاز یا حق الزحمه بسیار نامتناسب با عرف رایج براي انجام خدمات مهندسی از وي به مجازات انتظامی از درجه یک تا سه.
  17. تبانی در ارائه پیشنهاد قیمت در مناقصه و مزایده هاي مرتبط با طرح هاي ساختمانی و عمرانی، به مجازات از درجه چهار تا درجه شش.
  18. ارائه مدارك تقلب آمیز یا سابقه یا صلاحیت حرفه اي خود یا دیگري یا تقلب در آزمونها یا توسل به راه هاي متقلبانه یا اظهارات خلاف واقع براي کسب امتیاز شغلی و حرفه اي یا احراز سمت یا جلب آرا در هرگونه انتخابات مربوط به حرفه، جز در موارد مقرر در جزء 14 بند (ب) این ماده، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
  19. ورشکستگی به تقصیر و تقلب در فعالیت حرفه اي به موجب حکم قطعی قضایی، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه پنج.
  20. مبادرت مأموران کلیه نهادهاي کنترل و بازرسی ساختمان از جمله شاغلان در شهرداري ها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل ساختمان و شرکت هاي عهده‌دار کنترل طراحی و بازرسی ساختمان و طرح هاي شهرسازي و ترافیکی به بیش از دو بار رد انطباق طراحی یا اجراي ساختمان با مدارك فنی بدون دلیل موجه و مستند یا اخطار نابجا به صاحبکاران یا عدم اخطار بموقع توقف کار و رفع توقف کار به صاحبکاران، به مجازات انتظامی از درجه دو تا درجه پنج.
  21. انجام کار حرفه اي یا خرید خدمات حرفه اي بدون قرارداد کتبی به مجازات انتظامی از درجه یک تا درجه دو.
  22. نقض سایر الزامات اخلاق و شئون رفتار حرفه اي مذکور در نظام نامه رفتار حرفه اي اخلاق مهندسی ساختمان ابلاغی وزارت راه و شهرسازي موضوع ماده 2 مکرر که در بندهاي دیگر این ماده، مجازاتی براي ارتکاب به آنها تعیین نشده، به مجازات انتظامی درجه یک تا درجه دو.
  23. استفاده از پروانه اشتغال به کار در دوره محکومیت انتظامی قطعی به عدم استفاده از آن، به مجازات انتظامی افزایش دوره محکومیت به دو برابر.
  24. اعلام نکردن یا کتمان محکومیت انتظامی خود در مواردي که فقدان آن شرط انجام کار یا گرفتن امتیاز حرفه اي است، به مجازات انتظامی درجه دو تا سه به علاوه سلب امتیاز کسب شده تا حدي که قابل سلب است.

تبصره 1- چنانچه اعضاي ارکان سازمان استان مرتکب تخلفات فوق شوند، این عضویت عامل مشدد مجازات در نظر گرفته خواهد شد.
تبصره 2- شوراي انتظامی می تواند در مواردي که وقوع تخلف را ناشی از ضعف اطلاعات و مهارت فنی متخلف یا عدم آشنایی وي با ضوابط و مقررات تشخیص دهد، در حکم صادره خود، او را مکلف به گذراندن دوره آموزشی یا کارآموزي خاص در مدت معین و حداکثر شش ماه کند و تا زمان گذراندن دوره مذکور صلاحیت حرفه اي او را محدودتر کند.
تبصره 3- در مواردي که تخلف داراي جنبه مجرمانه باشد، استناد به آن براي صدور رأي محکومیت انتظامی منوط به قطعیت حکم کیفري صادره از مراجع قضایی است.
تبصره 4- چنانچه شوراهاي انتظامی در حین رسیدگی به تخلفات انتظامی در جریان وقوع جرم غیرقابل گذشت قرار گیرند، مکلفند مراتب را به دادستان محل اعلام نماید.
تبصره 5- احکام محرومیت از استفاده از پروانه اشتغال به کار مهندسی در مورد اعضاي سازمان استان که فاقد پروانه مذکور بوده یا اعتبار پروانه آنان منقضی شده، به وزارت راه و شهرسازي اعلام می شود و در زمان صدور یا تمدید پروانه اشتغال به کار اعمال می شود.
تبصره 6- اعمال مجازات تبعی در مورد آراي محکومیتی که متضمن لغو اعتبارنامه ها و یا احکام صادره توسط وزارت راه و شهرسازي، وزیر راه و شهرسازي و یا رئیس جمهور است، نیازمند رأي مثبت دو نماینده وزیر راه و شهرسازي در شوراي انتظامی نظام مهندسی و تأیید صاحب سمت امضا کننده آن اعتبار نامه یا حکم در زمان اجرا خواهد بود.

  • ماده 2 مکرر، اخلاق حرفه‌ای (صفحه 177)
  • ماده 52 تا 54، مجمع عمومی (اصلاحیه: صفحه 180)
  • ماده 82 مکرر، شرایط انتخاب بازرس (صفحه 185)
  • ماده 90، مجازات‌های انتظامی (صفحه 185)
  • ماده 91، تخلفات انضباطی و حرفه ای (صفحه 188)
  • ماده 12، طبقه بندي صلاحیت براي هر یک از گروههاي ساختمان
  • ماده 61، تعداد اعضاي هیئت مدیره در هر یک از «رشته هاي اصلی»
  • ماده 108، تعداد اعضاي اصلی و علی البدل شوراي مرکزي
  • سازمان نظام مهندسی ساختمان
  • آیین نامه اجرایی
  • گروه تخصصی
  • مجمع عمومی
  • شورای مرکزی
  • شورای انتظامی
  • هیأت عمومی
  • هیآت رئیسه
  • هیأت مدیره
  • مجازات انتظامی
  • تخلفات انضباطی
  • تخلفات حرفه ای

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *