مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (ویرایش 1398) با عنوان “طرح و اجرای ساختمان‌های با مصالح بنّایی“، هشتمین کتاب از مباحث 22گانه مقررات ملی است که از منابع آزمون نظام مهندسی به شمار می‌رود.
این مبحث شامل ضوابط طراحی ساختمان‌های بنایی است و برای آن دسته از اعضای سازه‌ای و غیرسازه‌ای تدوین شده است که در ساخت آنها از مصالح بنایی استفاده می‌شود.
این مبحث از مقررات ملی ساختمان شامل ساختمان‌های زیر است:
الف- ساختمان بنایی مسلح
ساختمانی که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آنها ساخته شده و در آن میلگردهای فولادی به همراه مصالح بنایی برای تحمل نیرو به کار می‌روند. در این ساختمان‌ها معمولاً از واحد بنایی برای تحمل فشار و از میلگردهای فولادی برای تحمل کشش استفاده می شود.
ب- ساختمان بنایی محصور شده با کلاف
ساختمانی که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آنها ساخته شده و در آن تمام بارهای قائم و نیروهای جانبی توسط دیوارها تحمل می‌شوند. کلاف در این ساختمان‌ها با نقش محصورکنندگی خود باعث افزایش یکپارچگی ساختمان می‌شود.
تعاریف
واحد بنایی: بخشی از عضو بنایی که شامل ترکیبی از واحد مصالح بنایی و ملات است.
واحد مصالح بنایی: یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده واحد بنایی شامل آجر، سنگ یا بلوک سیمانی.
کلاف: مجموعه‌ای پیوسته متشکل از اعضای کششی و فشاری افقی و قائم که اعضای بنایی اصلی ساختمان را محصور کرده و باعث یکپارچگی ساختمان می‌شود.
کلاف افقی: عضوی از کلاف که در راستای افقی و معمولاً در پای دیوارها، در زیر یا در تراز سقف‌ها و در تراز بالا یا پایین بازشوها قرار می‌گیرد.
کلاف قائم: عضوی از کلاف که در راستای قائم و معمولاً در انتهای میان دیوارها و اطراف بازشوها ساخته می‌شود.
تیغه (دیوار جداگر): عضو غیرسازه‌ای سبک و با ضخامت کم که برای جدا کردن فضاهای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جرز: عضو قائم مجزایی که طول (بُعد افقی) آن نسبت به عرض (ضخامت) بیشتر از ۳ و کمتر یا برابر ۶ باشد و ارتفاع آن نیز از ۵ برابر طولش کمتر باشد.
نعل درگاه (صفحه 52)
1- نعل درگاه می‌تواند از مصالحی مانند بنایی مسلح، فولاد، بتن مسلح درجا و یا بتن مسلح پیش‌ساخته باشد. در طبقه زیرزمین، استفاده از نعل درگاه فولادی مجاز نیست.
2- بار وارد بر نعل درگاه عبارت است از بخشی از دیوار مثلثی شکل که اضلاع جانبی آن با افق زاویه 60 درجه می‌سازد. تمام بار مثلث به اضافه کف‌ها و تیرها باید در طراحی نعل درگاه در نظر گرفته شوند.
3- طول تکیه‌گاه تیر نعل درگاه در هر طرف باید حداقل 35cm یا 1/10 (یک دهم) طول دهانه، هر کدام که بیشتر است، در نظر گرفته شود.
پلکان (صفحه 56)
پلکان می‌تواند از انواع بتن آرمه، فولادی یا چوبی ساخته شود. در اجرای پلکان، الزامات مبحث چهارم و الزامات زیر باید رعایت شود:
1- طول هر پله: حداقل 1/1 متر
2- عرض قفسه پله: حداقل 2/4 متر
3- عرض یا شعاع پاگرد نباید از طول پله کمتر باشد.
4- ارتفاع آزاد پلکان در تمام طول مسیر: حداقل 2/05 متر
5- تعداد پله‌های بین دو پاگرد: حداکثر 12 پله
6- پهنای هر کف پله: حداقل 0/28 متر و ارتفاع آن باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف پله و دو برابر ارتفاع آن کمتر از 0/64 متر باشد. (b+2h<0.64)
ساختمان‌هایی بنایی محصور شده با کلاف (صفحه 105)
ارتفاع و تعداد طبقات ساختمان:
1- حداکثر تعداد طبقات بدون احتساب زیرزمین: 2 طبقه
2- در احتساب تعداد طبقات، تراز روی سقف زیرزمین نسبت به متوسط تراز زمین مجاور: حداکثر 1/5 متر
در غیر این صورت، زیرزمین نیز به عنوان طبقه‌ای از ساختمان منظور می‌گردد.
به علاوه، تفاوت تراز سقف زیرزمین با تراز زمین در پایین‌دست ساختمان: حداکثر 2 متر
در غیر این صورت، این طبقه نیز به عنوان یک طبقه منظور می‌گردد.
3- حداکثر تعداد طبقات زیرزمین: 1 طبقه
4- تراز روی بام نسبت به متوسط تراز زمین مجاور: حداکثر 8 متر
5- ارتفاع طبقه (از روی کلاف زیر دیوار یا پی بتنی تا زیر سقف): حداکثر 4 متر
چنانچه ارتفاع طبقه بیشتر از این مقدار در نظر گرفته شود، باید یک کلاف افقی اضافی در داخل دیوارها و در تراز حداکثر ۴ متر بالاتر از روی کلاف زیر دیوار تعبیه شود. در صورت اخیر، می‌توان ارتفاع طبقه را تا حداکثر ۶ متر افزایش داد.
6- حداکثر ارتفاع زیرزمین از روی پی بتنی یا کلاف زیر دیوار تا زیر سقف زیرزمین، 2/5 متر است.
پیشامدگی سقف:
1- طول پیشامده طره در مورد بالکن‌های سه طرف باز، حداکثر 1/2 متر و برای بالکن های دو طرف باز، حداکثر 1/5 متر
2- طره‌ها باید به خوبی در سقف طبقه مهار شوند.
3- روی هیچ قسمت پیشامدگی ساختمان نباید دیواری ساخته شود ولی ساخت جان‌پناه بنایی تا ارتفاع ۵۰ سانتی‌متر از روی کف تمام شده مجاز است.
صفحات مهم مبحث هشتم
- صفحه 40، بتن
- صفحه 48، درز انقطاع
- صفحه 50 و 51، کنترل نسبت لاغری
- صفحه 54 و 55، اعضای غیرسازه‌ای
- صفحه 59 و 60، لوله‌ها و مجاری توکار – عایق رطوبتی
- صفحه 87، طراحی ستون – الزامات ابعادی
- صفحه 101، دال تیرچه بلوک
- صفحه 106 تا 109، الزامات معماری ساختمان‌های بنایی با کلاف
- صفحه 114 تا 117، اجرای دیوار – بازشو – نعل درگاه – کلاف‌بندی
جداول مهم مبحث هشتم
- صفحه 30، ضوابط هندسی گروه‌های مختلف آجر رسی و بلوک‌های سیمانی
- صفحه 34، ضوابط ضخامت جان‌ها و پوسته‌ها
- صفحه 44، مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی، بر حسب مقاومت فشاری آجر رسی
- صفحه 44، مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی، بر حسب مقاومت فشاری بلوک سیمانی
- صفحه 51، حداکثر نسبت لاغری در دیوارهای سازه‌ای مسلح
- صفحه 75، حداقل قطر داخلی خم
بعضی از کلمات کلیدی مبحث هشتم که در سوالات مطرح می‌شوند، عبارتند از:
- ساختمان بنایی مسلح
- ساختمان بنایی محصور شده با کلاف
- بست دیواری
- نسبت لاغری
- دیوار جداگر
- نعل درگاه
- رابطه قطر لوله و دیوار
- پی پلکانی
- دیوار باربر
- شالوده بنایی
- کلاف قائم
- عمق یخبندان
- بلوک سقفی (سیمانی)
- پشت‌بند
1 دیدگاه دربارهٔ «نکات مهم مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان»
سایت خوب با مقالاتی بسیار بی نظیری دارین