زندگینامه
آندریا پالادیو، یکی از غول‌های معماری رنسانس ونیزی در قرن شانزدهم، اساس طرح های خود را بر ارزش‌های معماری یونانی و سنت‌های معماری رومی که توسط ویترویوس شرح داده شده بود، قرار داد. او به عنوان یکی از بزرگترین معماران تاریخ هنر غرب مورد توجه قرار گرفت که بیشتر به خاطر ویلاهایش (در ونتو) و همچنین کاخ ها (ویچنزا) و کلیساها (ونیز) که همگی در جمهوری ونیزی واقع شده اند، شناخته می شود. نظریه های معماری او در رساله چهار کتاب معماری آورده شدند که تأثیر عمیقی بر طراحی ساختمان در سراسر اروپا و آمریکا داشت. سبک معماری او تلفیقی از هنر یونانی، رومی و رنسانس بود که بعدها به عنوان پالادیانیسم شناخته شد.
وی بیشترین اولویت را به حفظ تقارن، چشم انداز و یک هارمونی کلی- به شیوه معماری معبد یونانی، رومی – اختصاص داد که در طول قرن هفدهم و هیجدهم میلادی به طور گسترده از آن تقلید شد. در واقع این صورت اولیه از معماری نئوکلاسیک بود. بزرگترین آثار پالادیو عبارتند از: کلیسای سن جورجیو ماگیوره (1562، ونیز)، ویلا کورنارو (1552-54، پیومبینو دز، ترویزو)، ویلا کاپرا (لا روتوندا) (1566-91 ویچنزا)، و کلیسای ایل ردنتور 1577-92، ونیز). تعدادی از ساختمان های پالادیو در ویچنزا و ونتو به عنوان میراث جهانی یونسکو محافظت می شوند. پالادیو هم در طرح‌های عملی و هم علاقه‌اش به تئوری معماری، شباهت‌های زیادی با معمار بزرگ دیگر دوره مانریسم، جاکومو دا ویگنولا (1507-73) داشت.
دوران اولیه زندگی و تحصیل
آندره آ دی پیترو دلا گوندولا در پادوآ به دنیا آمد، وی پسر یک آسیابان بود. اوایل قرن شانزدهم جنگی در ونتو (منطقه اطراف ونیز) رخ داد و خوشبختانه در آن زمان آندره به اندازه کافی جوان بود تا تحت تأثیر آن قرار نگیرد. در سال 1509، زمانی که او شش ماهه بود، نیروهای ترکیبی اتحادیه کامبرا، ونیزی ها را در نبرد آگنادلو شکست دادند و بیشتر ونتو را تحت کنترل خود درآوردند. تنها مجموعه ای از تلاش های نظامی شجاعانه جمهوری را قادر ساخت تا قابلیت سیاسی خود را بازیابد. زمانی که پالادیو در پادوآ بود، به عنوان سنگ تراش در کارگاه بارتولومئو کاوازا دا سوسانو آموزش دید. در سن 16 سالگی به ویچنزا نقل مکان کرد، جایی که بیشتر عمر خود را در آنجا سکونت کرد. او در کارگاه شلوغ پدمورو که در سنگ¬تراشی تخصص داشت، شاگرد شد و به انجمن صنفی سنگ‌تراشان محلی پیوست. تخصص خاص او حکاکی آثار تاریخی و مجسمه سازی تزئینی بود.
معماری ویلا
اولین آثار پالادیو مربوط به دهه 1530 است، زمانی که ثبات به سرزمین های اصلی ونیزی بازگشته بود. اما زمان کلیدی برای او سال 9-1538 بود، زمانی که او برای محقق اومانیست، جیان جورجیو تریسینو، روی بازسازی ویلا کریکولی کار کرد. تریسینو که از پیروان مشتاق معمار رومی ویتروویوس بود، به کار این مرد جوان علاقه¬مند شد و او را به تحصیل در هنر و علوم و تحصیل معماری باستانی در رم تشویق کرد. در واقع، پالادیو حامی خود را در سه سفر به رم همراهی کرد و در آن جا نگاره هایی از بناهای تاریخی رومی ترسیم کرد. تریسینو همچنین برای او نام جدیدی انتخاب کرد؛ پالادیو به معنای “عاقل”، به تقلید از نام الهه خرد یونانی پالاس آتن. رجوع کنید به: هنر یونانی (650-27 قبل از میلاد).
وی تا زمان مرگش در سال 1580، او دوجین ویلا طراحی کرده بود. بسیاری از آنها در دومین کتاب از رساله معروف او، چهار کتاب معماری که در سال 1570 در ونیز منتشر شد، فهرست‌بندی شدند. همه¬ی آن¬ بناها ساخته نشدند و بعضی نیز نیمه کاره ماندند اما ویلاهای بازمانده وی به عنوان بناهای یادبود تحسین برانگیز، حاصل نبوغ او و حامیان برجسته او برجای ماندند.
پالادیو یقینا یک مبتکر بود. با این حال طرح های او همچنین ریشه در سنت های معماری محلی داشت. ویلاهای قرن پانزدهمی در ونتو معمولاً حداقل به صورت نمادین توسط برج‌ها و بارو بالای پشت بام مستحکم شده بودند. در بیشتر مکان‌های روستایی، مجموعه ویلا به همراه باغ‌ها و ساختمان‌های جانبی آن توسط یک حصار مستحکم محافظت میشد. میراث اصلی اینچنین ویلاهایی در کار پالادیو، نمای متمایز سه بخشی و متقارن ونیزی بود.
پس از جنگ‌های کامبرا، سه تن از همتاهای پیشین پالادیو شروع به نشان دادن این کردند که چگونه زبان معماری کلاسیک می‌تواند به‌طور به صورت اصولی¬تر و صحیح‌تر برای انواع ویلاهای سنتی به کار رود. طرح‌های ویلا لا وسکووی فالکونتو، ویلا گارزونی سانسوینو و ویلا لاسورانزا اثر سانمیکلی تأثیر مطالعات فشرده این سه معمار را در خرابه‌های روم باستان نشان می‌دهد.
پذیرش فرم‌های رومی در ونتو صرفا مسئله یک طریقه معماری کردن نبود، بلکه یادآوری از تبار افسانه‌ای ونیزی‌ها که پناهندگان تهاجمات بربرها در سقوط امپراتوری روم بودند شد. این واقعیت که رم مدرن به طرز وحشتناکی توسط سربازان امپراتوری در سال 1527 غارت شده بود به وجود تهدید همیشگی “بربر” اشاره کرد. باید از تمدن به هر قیمتی دفاع کرد و احیای معماری کلاسیک به یکی از موثرترین شیوه ها برای حفظ آن است. مراجعه شود به: هنر رومی (حدود 500 قبل از میلاد – 500 پس از میلاد)
مانند سه پیشگام ذکر شده، پالادیو با جدیت ویرانه های روم باستان را مطالعه کرد. او کمتر از پنج بازدید را بین سال‌های 1541 و 1554 انجام داد. با این حال قبل از حفاری‌های پمپئی و هرکولانیوم، بقایای کمی از بنای خانه های کلاسیک شناخته شده بودند. منابع کتابی مانند ویترویوس و پلینی تنها شواهد مشروح و دقیقی از ویلاهای پیشینیانشان را ارائه کرده بودند. شاهکار بزرگ ابتکاری پالادیو این بود که دانش خود را از خرابه‌های معابد باستانی و ساختمان‌های غیرنظامی را با اطلاعات مکتوب مربوط به ویلاهای باستانی ترکیب کرد و این ترکیب را با نیازهای کاربردی مالک زمین ونتو تطبیق داد.
طراحی ویلا پالادیان
در رساله چهار کتاب معماری پالادیو مجموعه‌ای از ویلاهای تحسین برانگیز و یکپارچه خود را به نمایش گذاشت که مجموعه‌ای از تغییرات مبتکرانه بر روی یک موضوع واحد بودند. هر پلان به طور متقارن، هم در داخل و هم از خارج، با یک ایوان سرپوشیده و سالن مرکزی که توسط اتاق‌های بزرگ، متوسط و کوچک در هر طرف قرار دارد، چیده شده‌اند. ویلاها شامل دو طبقه اتاق نشیمن اصلی هستند و آنهایی که در روستاها یا شهرها یا در نزدیکی آنها قرار دارند معمولاً دارای پله های زیبا در هر طرف در موقعیت های پیش¬آمده هستند. در ویلاهای یک طبقه، پله‌ها در گوشه‌های نامحسوس قرار دارند، زیرا تنها به انبارهای غلات در بالا و به آشپزخانه‌ها و زیرزمین‌ها دسترسی دارند.
بیشتر ویلاها به عنوان مزارع کار در نظر گرفته شده بودند. بال¬های بلند عمود بر راستای اصلی محل سکونت نیز در هر طرف محل شامل اصطبل، انبارهای شراب، پناهگاه برای گاری و گاوآهن و محل اقامت مدیر مزرعه بودند . کبوترخانه‌ها اغلب در انتهای بال‌های کناری قرار داشتند، مانند ویلا ایمو و ویلا باربارا. در این قسمت برای استفاده و تامین راحت غذای پرندگان نمای بلند و کم ارتفاع به کار گرفته میشد.
در واقعیت، ویلاهای پالادیو شباهت کمتری به آن چیزی که خواننده رساله چهار کتاب معماری تصور می¬کند دارد. هر کدام دارای شخصیتی محرز است که به خوبی با بستر خاص سایت و نیازها و شخصیت مالک وفق یافته است. حتی اولین ویلا وی، ویلا گودی که ساخت آن در سال 1537 آغاز شد، سادگی متمایز و ظریفی را در سایت تماشایی دامنه¬ی تپه خود نشان می دهد. یکی از بی¬پرواترین طرح‌های اولیه، طرح ویلا پویانا بود که ایوان مرکزی آن به‌صورت سرلیانا¬¬ (پنجره ونیزی، پنجره ی سه چشمه : پنجره ای با سه نور گیر که نور گیر وسط بزرگتر از دو دیگر است و در بالا به صورت هلالی است) با نیم‌دایره‌ای از پنجره‌های روزنه‌ای مزین شده بود.
در دهه 1550، پالادیو آنچه را که به عنوان فرمول استاندارد وی برای نمای ویلا تلقی می شد را با عنصر کلاسیک جلوی معبد به عنوان مرکز آن، تکامل بخشید. نمونه‌ای از آن در ویلا فوسکاری (معروف به مالکونتنتا) که در آن رواقی ستون دار به سبک یونیک همراه با آرایش سنتوری مشرف بر کانال برنتا که یک ایوان دلپذیر را که به تالار مرکزی باشکوه باز میکند، نشان داده شد. با این حال، قسمت پشتی این ویلا که با سبک هنری روستیک ) ساختن بلوک‌های بنایی معمولاً با سطح ناهموار که دارای لبه‌های اریب‌دار یا خط‌دار هستند که درزهای مشخصی را ایجاد می‌کنند، نمای روستایی( مشخص شده است و پنجره حرارتی بزرگی که به پایه سنتوری بالا می¬رسد، دیگر مشخصه بارز این ویلاست.
معماری شهری و کاخ¬ها
اولین پروژه بنای عمومی قابل توجه پالادیو بازسازی تالار شهر قرون وسطایی ویچنزا، معروف به بازیلیکا ویچنزا بود. او بازسازی عمارت را بر اساس ایده خود در مورد اینکه ظاهر یک کلیسای رومی معاصر باید چگونه باشد بنا کرد. رواق طبقه همکف را به سبک دوریک و طبقه فوقانی به سبک یونیک درنظرگرفت. هر دو با مشخصه بازشوهای پالادیو (که در درها، پنجره‌ها یا مانند اینجا در طاق‌ها استفاده می‌شود) مشخص می‌شوند که از یک قوس با سر گرد تشکیل شده است و توسط ستونی در هر دو طرف حمایت می‌شوند. روی دو ستون بالاستون¬¬ها (قسمتی از سر ستون شامل کتیبه و گلویی) به¬گونه¬ای ساخته شده تا بتواند بازشوهای باریک و عمودی بین دیوار و ستون را تحمل کنند. دیوار جان پناه باسیلیکا با مجسمه ها تزئین شده است و سقف مسی از پشت آن بلند شده است. نمای طاقدار پالادیو فقط در اطراف سه جبهه ساختمان قدیمی چرخیده است. این سازه در سال 1617 تکمیل شد.
پالادیو پس از تکمیل طراحی خود برای کلیسای ویچنزا، به توسعه سه گونه اصلی طراحی کاخ پرداخت. در سال 1550 او پلازا چیریکاتی را در ونتو تکمیل کرد. در سال 1552 او پلازا ایسپو پورتو را در ویچنزا بازسازی کرد و از یک ردیف ستون‌های کورنتی (که بدنه ی آن باریک و دارای شیارهای طولی بود و سرستونی به شکل ناقوس وارونه داشت که با طرح برگ های آکانتوس تزئین شده بود) برای احاطه عرصه اصلی استفاده کرد. در سال 1556 او کاخ آنتونینی را در اودین با استفاده از یک سالن متمرکز با چهار ستون ساخت. پالادیو در پروژه‌های شهری خود از نسخه بهبود یافته طراحی استاندارد کاخ رنسانس استفاده کرد که در آن طبقه دوم اقامتگاه مالک با استفاده از ایوان ستون¬دار کلاسیک با آرایش سنتوری ارتقا پیدا کرده که از طرحی که میکل آنژ در ساختمان‌های کاپیتولینی خود در رم استفاده کرده بود اقتباس شده بود.
حمایت برادران باربارو
پس از مرگ تریسینو در سال 1550، پالادیو از حمایت و پشتیبانی خانواده های فوسکاری، کورنر، و پیسانی و همچنین برادران باربارو – کاردینال دانیله باربارو (کسی که او را تشویق کرد تا مطالعات خود را در زمینه معماری کلاسیک گسترش دهد و در سال 1554 او را به رم آورد)- و مارکانتونیو باربارو برادر کوچکتر کاردینال را دریافت کرد. بارباروس که ارتباطات خوبی داشت پالادیو را به محافل بانفوذ در ونیز معرفی کرد و طبق روال او پس از جاکوپو سانسوینو (1486-1570) به عنوان معمار اصلی جمهوری منصوب شد.
در اواخر کار خود، پالادیو بیش از پیش با نظریه های تناسب هارمونیک درگیر شد. او در سری کارهای اخیر خود موفق به ابداع طرح‌هایی شد که تقریباً هر بعد میتوانست در مجموعه‌ای از نسبت‌های موسیقی گنجانده شود. یکی از نمونه ها طراحی ویلا سارگو در سانتا سوفیا، برای یک خانواده ورونی فعال در محافل موسیقی آوانگارد بود.
معماری کلیسا
زمان زیادی از تثبیت شهرت او در روستاها و شهر اصلی‌اش ویچنزا نگذشته بود که طبقه حاکم محافظه‌کار ونیزی او را در شهر خود استخدام کرد. معروف ترین سفارش های او شامل طراحی کلیساهای متعدد در ونیز بود. همچنین ببینید: محراب‌های ونیزی (1500-1600).
توجه: برای اطلاعات بیشتر در مورد معماری رنسانس فلورانس، نگاه کنید به: کلیسای جامع فلورانس، برونلسکی و رنسانس (1420-36).
کلیسای سن جورجیو ماگیوره (1562-1610)
کلیسای باشکوه و فاخر بندیکتین سن جورجیو ماگیوره در ونیز یکی از مجموعه‌های عالی معماری اروپایی است. زیبا، رمانتیک و با دقت هندسی زیاد (باید گفت متوازن)، نمای زیبای خود را به میدان سن مارکو در سراسر آب خلیج ارائه می دهد. او که مأمور طراحی یک کلیسای صلیبی شکل شده بود، ماهیت اساساً گوتیک یا قرون وسطایی پلان را با استفاده از نمای سنگ مرمر سفید بزرگ که با چهار ستون مرکب با طول سه چهارم بالای پایه ستون روی نما که با فستون‌ها (آذین به شکل حلقه ی گل) به هم متصل شده‌اند و بر روی پایه‌های مرتفعی که در ورودی را قاب می‌کردند، پنهان کرد. شبستان کلیسا به رنگ سفید روشن، الهام گرفته از حمام‌های رومی، دارای سقف طاق گهواره¬ای است که با پنجره‌های نیم‌دایره‌ای روشن می‌شود و با گنبدی فانوس¬دار پوشیده شده است. این کلیسا در سال 1610 به پایان رسید.
کلیسای ایل ردنتوره (1577-92)
کلیسای ایل ردنتوره که به طور گسترده به عنوان بهترین کلیسای پالادیو در نظر گرفته می‌شود، دقیقاً شبیه یک کشتی قرمز بزرگ است که بین خانه‌های شلوغ جودیکا، در آن سوی آب میدان سن مارکو پهلو گرفته است. این کلیسا دارای شبستان سنتی طولانی است که توسط نیایشگاه هایی که با پنجره‌های نیم‌دایره‌ای (لونت‌ها) روشن شده‌اند احاطه شده و توسط پشتبندهای عمیق بیرونی پشتیبانی می‌شوند و همچنین یک گذرگاه دارد که با گنبدی ساده تاج‌گذاری شده است. نمای چشمگیر آن با سنگ¬های سفید که با ترکیبی درخشان در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند جلوه گری میکند.
رساله چهار کتاب معماری
یکی از عوامل مهم در پس نفوذ و شهرت گسترده پالادیو، انتشار رساله چهار کتاب معماری در سال 1570 بود. کتاب اول شامل مطالعات سبک های تزئینی، قوانین سبک کلاسیک و متریال¬ها، کتاب دوم شامل طرح‌های شهر پالادیو و خانه¬های روستایی آن و بازسازی‌های کلاسیک، کتاب سوم شامل طرح هایی برای باسیلیکاها و پل ها، قوانین برنامه ریزی شهری و تالارهای کلاسیک وکتاب چهار شامل بازسازی معابد روم باستان بود.
پالادیانیسم
معماران بعد از پالادیو به تحسین و تقلید از سبک او ادامه دادند و سرانجام این احیای پالادیانیسم باعث رواج آن در طول قرن 17، 18 و اوایل قرن 19 در اروپا و ایالات متحده شد. در بریتانیا، اینگو جونز (که دارای مجموعه عظیمی از طراحی‌ها و طرح‌های دستی اولیه پالادیو بود) و کریستوفر رن از طرفداران بزرگ ایتالیایی¬ها بودند. در فرانسه، ویلاهای پالادین را می توان به طور گسترده در بخش هایی از دره لوار دید. در آلمان یوهان فون گوته، پالادیو را یک نابغه می¬دانست و صومعه اش سنت ماریا دل کاریتا را به عنوان یکی از عالی‌ترین طراحی¬های اروپا تحسین کرد. در روسیه، چارلز کامرون (حدود 1745-1812) یکی از طرفداران مشتاق پالادیانیسم بود. یکی از حامیان برجسته در آمریکا، توماس جفرسون بود- مانند بنجامین لاتروب (1764-1820) و چارلز بولفینچ (1763-1844) – از نظر وی ساختمان کنگره ایالات متحده (1793-1829) به عنوان نسخه ای از پالادیانیسم قابل ستایش بود. نمونه های دیگر از معماری پالادین در آمریکا عبارتند از: عمارت مونتیسلو جفرسون در ویرجینیا، درایتون هال درکارولینای جنوبی، کتابخانه ردوود،نیوپورت، رود آیلند و عمارت موریس جومل در نیویورک سیتی. در سال 1979، یک سازمان غیرانتفاعی – مرکز مطالعات پالادیان در آمریکا – برای ترویج درک سبک و تأثیر پالادیو در معماری آمریکایی در طول یک قرن و نیم قبل تأسیس شد.
ساختمان های معروف
در میان بسیاری از ساختمان‌های بازمانده طراحی شده توسط پالادیو، تعدادی از آنها که در تور بزرگ اروپا (حدود 1650-1850) محبوب بودند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ویلا پیسانی، (1544)، باگنولو.
ویلا پولانا، (1545-50)، ماگیوره، ویچنزا.
ویلا چیریکاتی، (1550)، ونیز
ویلا کرنارو، (1552-54)، پیومبینو دزه، ترویزو.
پلازا ایسپو پورتو، (1552)، ویچنزا.
ویلا باربارو، (1554)، مازر.
پالازو آنتونینی، (1556) اودینه.
ویلا فوسکاری، (1558-60) میرا، نزدیک ونیز.
ویلا کاگولو، (1565)، ویچنزا.
ویلا کاپرا، (لا روتوندا)، (1566-91)، ویچنزا.
کلیسای سن پیترو دی کاستلو، (1558)، ونیز.
کلیسای سن جورجیو ماگیوره، (1562-1610)، ونیز.
کلیسای سن فرانچسکو دلا ویگنا، (1562)، ونیز.
کلیسای ردنتوره، (1577-92)، ونیز.
منبع: http://www.visual-arts-cork.com/architecture/andrea-palladio.htm
لینک تصاویر:
https://www.wga.hu/support/viewer_m/z.html
https://architectuul.com/architecture/villa-capra-rotonda