معبد کندریه مهادف ( مجموعه آثار تاریخی خاجوراهو)

(بین سال های 1017 تا 1029)

خلاصه

در کنار معبد انگکور وات در کامبوج، و تاج محل در شمال هند، معبد کندریه مهادف در مادیا پرادش در هند، در زمره باشکوه ترین نمونه های هنر مذهبی در کل آسیا قرار دارد و با فاخرترین بناهای معماری گوتیک و رنسانس اروپا برابری کرده و قابل مقایسه است. بخشی از مجموعه آثار تاریخی قرون وسطایی خاجوراهو که یک سایت ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است، شامل حدود 20 زیارتگاه هندو و جین می باشد که در منطقه چاتارپور، در حدود 620 کیلومتری جنوب شرقی دهلی نو واقع شده است.

معبد کندریه مهادف بزرگ ‌ترین و پرآذین ‌ترین معبد هندوی این مجموعه است و به دلیل معماری به سبک ناگارا (که با یک برج مرکزی مشخص می‌شود)، و همچنین مجسمه ‌هایش که در سر تا سر ساختمان قرار گرفته اند، مشهور می باشد.

خاجوراهو در زمان ساخت این معبد، پایتخت مذهبی چاندلا راجپوت ها ( یکی از سلسله های هند مرکزی) بود و معبد کندریه مهادف در حدود سال های 1017تا 1029 توسط پادشاه گاندا، یکی از بزرگ ترین شخصیت های آنها ساخته شد. این معبد به شیوا، خدای هندو، خدای برتر در شیواپرستی، یکی از سه فرقه مهم هندوئیسم، اختصاص یافته است.

این معبد نام خود را از شیوا گرفته است چرا که مهادف نام دیگر شیوا می باشد. یکی دیگر از مکان‌ های هنری مهم هند، واقع در منطقه مادیا پرادش، غار آدیتوریوم یا شنودگاه است که محل قرار گیری سنگ نگاره ‌های معروف بهیمبتکا می باشد. دسته ای از محققین بر این باورند که این پناهگاه های صخره ای اولین اثر هنری بشر هستند که تا کنون کشف شده اند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص هنر آسیایی، به تمدن دره رود سند(3300 تا 1300 پیش از میلاد)، هنر چینی (1700 پیش از میلاد تا کنون)، هنر کره ای(3000 پیش از میلاد تا کنون) و نیز هنر ژاپنی (14500 پیش از میلاد تا کنون) مراجعه کنید.

تاریخچه

اکثر معابد خاجوراهو بین سال‌های 950 تا 1050 میلادی توسط سلسله چاندلا ساخته شد. این سلسله از قرن 9 تا 12 میلادی به قدرتمند ترین فرمانروایان شمال و مرکز هند تبدیل شده بودند، و در حدود سال 1030 به نقطه اوج خود رسیدند. طبق اسناد تاریخی، در طول قرن دوازدهم، این مکان دارای 85 معبد بوده که این معابد در مساحتی حدود 20 کیلومتر مربع گسترده شده بودند.

این در حالی است که امروزه تنها حدود 20 معبد هنوز پابرجا است، که از این میان، معبد کندریه مهادف بزرگترین زیارتگاه آیین شیوا پرستی ، و زیارتگاه های چاتوربوجا و راماچاندرا بزرگترین زیارتگاه های آیین ویشنو هستند. اگرچه این مجموعه در سال 1200 هنوز هم استفاده می شد، اما در طول قرن بعد، توسط نیروهای سلطنت دهلی، به فرماندهی سلطان مسلمان قطب الدین ایبک، تسخیر شد. در زمان حکومت مسلمانان، برخی معابد مورد بی حرمتی قرار گرفتند و بقیه نیز به حال خود رها شدند.

در دهه 1830، یک نقشه بردار بریتانیایی به نام تی. اس. برت، این معابد را مجددا شناسایی کرد و در معرض دید و توجه جهانیان قرار داد.

هنر هند

برای اطلاعات بیشتر در مورد نقاشی در شبه قاره هند، لطفاً به سر فصل های زیر مراجعه کنید:

• نقاشی کلاسیک هندی ( تا سال 1150 میلادی)
• نقاشی پسا کلاسیک هندی (قرن 14 تا 16 میلادی)
• نقاشی مغول ها (قرن 16 تا 19 میلادی)
• نقاشی راجپوت ها ( قرن 16 تا 19 میلادی)

معماری

معبد کندریه مهادف، حدودا 604 متر مربع مساحت و 36 متر ارتفاع دارد. این معبد مانند سایر معابد هندی، به جز معبد چاتوربوجا، رو به شرق ساخته شده و بر روی یک سکوی بلند( معروف به ادهی شستانا) قرار گرفته است که افراد به وسیله یک پله شیب دار از آن بالا می روند.

پلان معماری این معبد به صورت مجموعه ای از اتاق های به هم پیوسته طراحی شده که بازدیدکنندگان به ترتیب زیر از آن بازدید می کنند. در ابتدای مسیر یک تالار ورودی مستطیل شکل (اردامانداپا) قرار دارد که افراد پس از بالا آمدن از پله ها به آن می رسند. این تالار به یک سالن ستون دار مرکزی (مانداپا) منتهی می شود و پس از آن به محراب تاریک (گارب هاگرها)که در بالای آن برج و مناره اصلی قرار دارد می رسد. در داخل محراب تصویری از جنس مرمر(لینگا) وجود دارد که نشان دهنده شیوا است.

سرسرای مقدس و مانداپا توسط یک راهرو احاطه شده اند. در سرتاسر ساختمان، معماری و تزئینات آن عمدا نمادین بوده و از الگوی استاندارد شمایل نگاری هندو پیروی می کنند. بنابراین حکاکی ‌های پر آذین روی ستون‌ ها، دیوارها و سقف ‌های داخلی و همچنین نمای بیرونی معبد نمادی از کاما ( به معنای تمایل و آرزو)، آرتا ( به معنای ماهیت و هدف)، دارما (به معنای نظام اخلاقی و جهانی و دربرگیرنده ی مفهوم فضیلت و عدالت و شریعت و قانون و آیین و حتی مذهب و دین) و موکسا ( به معنای چرخه شکنی که به رهایی از چرخه ی زایش‌ های دوباره اشاره دارد.) چهار رکن ضروری زندگی در فلسفه هندی هستند.

ساختار بیرونی معبد کندریه مهادف بر اساس برج اصلی (شیک هارا)، بلندترین نقطه ی معبد که نمادی از کوه کایلاش، خانه کوهی شیوا در هیمالیا است، ساخته شده به طوری که این برج اصلی توسط 84 مناره کوچکتر (معروف به اروشرینگز) احاطه شده است. کل این بنا از ماسه سنگ، با پایه گرانیت ساخته شده است به گونه ای که در ساخت این معبد از هیچ ملاتی استفاده نشده و سنگ‌ها صرفا با اتصال کام و زبانه و به واسطه ی گرانش در جای خود نگه داشته شده اند.

ستون ها و فرسب ها (فَرَسب عضو افقی نمایان در معماری باستانی که روی سرستون‌ها و زیر افریز (حاشیه افقی کتیبه) قرار دارد. فرسب عملا نعل درگاهی است که نقش انتقال بار سقف به ستون را بر عهده ندارد. )از تخته سنگ های بزرگی (خرسنگ ) با وزن تا 20 تن تشکیل شده اند.

مجسمه ها

معبد کندریه مهادف با حجم عظیمی از مجسمه های سنگی که مسائل روزمره زندگی و همچنین حیوانات و انسان ها را به تصویر می کشند، تزئین شده است. برای مثال، ایوان ورودی با کنده‌ کاری ‌هایی از تمساح‌ هایی که از ستون‌ های کوچک سرچشمه می‌گیرند، احاطه شده که به واسطه ی پیکره های کوچک تری که هرکدام دارای جزئیات حکاکی ‌شده فراوانی هستند، نگه داشته شده اند. در نمای بیرونی برج‌ ها تصاویری تکراری از پیکره‌های انسانی و الهی حکاکی شده‌ است.

این کنده کاری ها، به واسطه ی کیفیت بالای ماسه سنگ استفاده شده، از کیفیت بالایی برخوردار بوده و در نتیجه مجسمه سازان می توانستند جزئیات ظریفی از جمله تارهای مو، ناخن های آراسته شده و جواهرات پیچیده را در این مجسمه ها نمایش دهند.

اگرچه بسیاری از شمایل نگاری ها نمادین هستند، اما سطوح بیرونی این معبد به واسطه ی تزئینات مجسمه سازی گسترده اش به عنوان یکی از بزرگترین آرایه های مجسمه‌سازی وابسته به عشق شهوانی در دنیا شناخته می شود. به هر حال، چهره‌ های شهوانی با باور تنتره‌ای (مجموعه‌ای از انواع مختلف دانسته‌های مرموز در برگیرنده ابعاد گوناگون زندگی انسان) به انرژی بسیار قدیمی زندگی که ناشی از جفت گیری فیزیکی است ، و به دلیل ارتباط با باروری و شادی در ساختمان‌ های مذهبی گنجانده شده است، در هماهنگی و سازگاری می باشد.

با این حال، می توان گفت که چرا در سال 1906 زمانی که باستان شناسان انگلیسی معبد کندریه مهادف را کاوش کردند، عمیقاً از آنچه دیدند شوکه شدند. در نتیجه، کتاب‌ های راهنمای تور در مرکز هند به دلیل ترس از نادرستی و فساد اخلاقی، به شدت بازدیدکنندگان سایت را از بازدید این بنا منصرف کرده اند.

(برای اطلاعات بیشتر به بخش مجسمه های هندی (3300 پیش از میلاد مسیح تا 1850 میلادی) مراجعه کنید. )این در حالی است که مضامین اروتیک کمتر از 10 درصد از هنرهای تجسمی در معبد کندریه مهادف را تشکیل می‌دهند، و این صحنه ‌ها نه تنها برجسته نیستند بلکه به آن ها تاکید نیز نشده است و فرد باید به سختی بگردد تا بتواند این نقوش را پیدا کند.

یادداشت : سایر معابد خاجوراهو شامل موارد زیر می شوند:

لالگون مهادف (900 میلادی)، هانومان(922 میلادی)، برهما (925 میلادی)، لاکشمانا (نیایشگاه) وایکونتا (939میلادی)، وراها (950 میلادی)، پارشونات (954 میلادی)، ویشوانا (999 میلادی)، گانش(1000 میلادی)، ماتان گشوارا (1000 میلادی)، چیتراگوپتا (1023 میلادی)، ریشابها (1027 میلادی)، وامانا (1062 میلادی)، جاوری (1090 میلادی)، چاتوربوجا (1023 میلادی) و غیره.

مقالات بیشتر در مورد هنر آسیایی

• هنر غارنشینی در سولاوسی (37900 پیش از میلاد)، غار لینگ تیمپوسنگ، مالزی
• هنر سفال حوضه رودخانه آمور (از سال 14300 پیش از میلاد)، خاور دور روسیه
• هنر سفالگری دوره جومون ( حدود 1400 پیش از میلاد)
• هنر سنتی چینی – ویژگی ها
• هنر کنده کاری یشم چینی ( از حدود سال 4500 پیش از میلاد)
• هنر اسلامی (از حدود سال 650 میلادی)
• هنر چینی چین ( از حدود سال 100 میلادی تا سال 1800 میلادی )
• هنر ایران باستان ( از حدد سال 3500 پیش از میلاد)
• هنر خط نگاری پینی (از سال 206 پیش از میلاد تا سال 1911 میلادی)

منابع

• ویکی پدیا
• ویژوال آرتز