معماری خوب چیست

یکی از جذابیت های رشته معماری همواره ماهیت ترکیبی این رشته بوده است. به صورت خلاصه معماری ترکیبی است از فن و هنر. فن در معماری، به اصولی گفته می شود که با استفاده از منطق قابل تحلیل هستند و تمام انسان ها درک مشابهی از این بخش معماری دارند، اما هنر همواره بخش چالش برانگیز این حوزه بوده است.

هنر در معماری به صرف معنی واژه بسنده نمی کند و در آن مجموعه ای از هنرها، جامعه شناسی، روان شناسی محیط و بسیاری دیگر از علوم مستقل مستتر هستند. در اکثر این علوم بر خلاف علوم مهندسی، دیدگاه تجربه گرا دوش به دوش دیدگاه خردگرا خود نمایی می کند. این گرایش به تجربه گرایی و اهمیت دادن به سوبژه، منشا دریافت های متنوع و دیدگاه های متفاوت صاحب نظران در این حوزه است.

سوال اصلی این است: با وجود این برداشت های متنوع از معماریِ خوب، یک معلم دقیقا چه چیزی را باید به شاگردش در حوزه معماری بیاموزد؟ آیا شاگرد نیاز به داشتن الگویی برای پیدا کردن خود در این وادی دارد یا رسالت معلم نشان دادن وادی درست به شاگرد است؟

برای جواب به این سوالات باید ابتدا به سوالات دیگری پاسخ داد. الگوی درست در معماری چه کسی است و راه درست در معماری کدام است؟ به جرات می توان گفت، اگر این سوال ها را از تمام معلمین معماری بپرسیم، حتی به دو جواب تقریبا یکسان هم دست نخواهیم یافت. شاید بهتر باشد که معلم معماری نه به دنبال نشان دادن الگوی خوب باشد نه به دنبال نشان دادن راه درست، شاید نیاز است که معلم معماری، راه های موجود را بررسی کند و انتخاب الگو و راه کامل تر را به شاگرد بسپارد.

زمانی که جامعه معماری بتواند برای عبارت معماریِ خوب، درک مشترکی را بین اکثر معماران به وجود آورد، می توانیم انتظار داشته باشیم که معلمان معماری، مسیر یا الگوی واحدی را برای شاگردانشان تبیین کنند. معماریِ خوب کدام است؟ سوالی بسیار پیچیده تر از چگونگی آموزش آن است. برای پیدا کردن جواب این سوال، ابتدا باید پاسخ سوالی دیگر را بیابیم: معماری خوب باید با نظر کدام قاضی ارزشیابی شود؟